Algemene toelichting mbt belangrijkste verrichtingen en verklaring van belangrijke materiële verschillen

De jaarrekening 2020 is de eerste jaarrekening die geconsolideerd werd afgesloten en opgemaakt voor de stad en OCMW Lier. Tenzij het anders wordt vermeld, geven de cijfers hierna steeds de geconsolideerde toestand.

Het budgettair resultaat van het boekjaar bedraagt € 10.003.703 en is samengesteld uit de drie volgende saldi die verder wat meer worden toegelicht.
• het exploitatiesaldo: € 7.838.970
• het investeringssaldo: € -615.468
• het financieringssaldo: € 2.780.201

Samen met het resultaat van vorig boekjaar € -1.586.445 EUR sluiten we het huidige boekjaar af met een beschikbaar budgettair resultaat van € 8.417.258.

Wanneer we het exploitatiesaldo verhogen met de teruggevorderde periodieke aflossingen voor een bedrag van € 1.579.540 en verminderen met de betaalde periodieke aflossingen voor een bedrag van € 4.363.913 bekomen we de autofinancieringsmarge voor het boekjaar: € 5.054.597. Deze marge geeft in theorie weer in welke mate er in 2020 nog ruimte was voor bijkomende exploitatieuitgaven en/of een vermindering van exploitatieinkomsten en/of bijkomende leninglasten onder de vorm van intresten en aflossingen van extra leningen. Deze marge volledig benutten door extra leninglasten op te nemen, zou echter de volgende jaren zwaarder belasten. In realiteit is echter vooral de autofinancieringsmarge van het laatste jaar van het meerjarenplan van belang.
Hierna wordt de inhoud van de drie bovenstaande saldi verder toegelicht. We verwijzen ook naar alle relevante cijfergegevens die in tabelvorm na deze toelichting werd opgenomen.

De exploitatie sluit af met een positief saldo van € 7.838.970 en levert hiermee een belangrijke bijdrage aan de positieve autofinancieringsmarge. In volgende tabel zien we hoe de ontvangsten en uitgaven zich verhouden tov het budget. Langs de kant van de exploitatie-uitgaven zien we dat het voorziene budget niet volledig werd aangewend. Er blijft een ongebruikt budget van € 2.952.090, ofwel ca 3,7% onderbenutting. Langs de ontvangstenzijde stellen we vast dat de totale ontvangsten volledig werden gerealiseerd. In wat volgt worden de verschillende deelbudgetten meer uitvoerig besproken.

1.1.1 De personeelsuitgaven.

De personeelsuitgaven vormen de belangrijkste uitgavenpost (55% van totale uitgaven). De personeelsuitgaven omvatten de eigenlijke loonkost van het stads- en OCMW-personeel, maar ook deze van het onderwijzend personeel (academies) en aanvullende personeelsgerelateerde uitgaven (responsabiliseringsuitgaven pensioenen, lonen mandatarissen, woon-werkverkeer, maaltijdcheques en dergelijke).  De personeelsuitgaven worden in de loop van het jaar doorlopend gemonitord. Het voorziene budget werd in 2020 quasi volledig aangewend. Bij budgetopmaak wordt er naar gestreefd om de overbudgettering maximaal te beperken.

Ten gevolge van het sectoraal akkoord 2020 hebben alle medewerkers recht op een koopkrachtverhoging. In combinatie met strategische keuzes uit het verleden kan een koopkrachtverhoging van 450 EUR per VTE gerealiseerd worden (gefinancierd met VIA-gelden).

1.1.2. De werkingskosten

De werkingskosten vertegenwoordigen ca 18% van de totale uitgaven. Traditioneel is dit de uitgavenpost die het moeilijkste is om correct te budgetteren. We noteren dan ook dit jaar opnieuw een overbudgettering van ca 7%, ondanks de bijsturingen dewelke nog bij de laatste aanpassing van het MJP werden doorgevoerd. 

De werkingskosten met de grootste budgettaire impact hebben betrekking op de werkingsbijdragen voor afvalverwerking (€ 3.022.259), de terbeschikkingstellingsvergoeding dewelke stad en OCMW betalen aan het bedrijvencentrum Dungelhoef voor het gebruik van het stadskantoor en Sociaal huis (€ 1.446.665), de diverse ICT-onderhoudscontracten (€ 535. 589), Elektriciteit Openbare Verlichting (€ 429.875).

1.1.3. De werkingssubsidies

De toegestane werkingssubsidies bedragen € 11.944.900 en vertegenwoordigen daarmee 16% van de totale uitgaven. We stellen vast dat ca 9% van het voorziene budget niet werd aangewend. Dit valt quasi volledig toe te wijzen aan de toelage aan de lokale Politie. De lokale politie heeft vorig jaar een paar belangrijke niet-voorziene ontvangsten gehad, waardoor de voorziene toelage niet integraal diende uitbetaald te worden. De belangrijkste toelagen gaan naar sterk verbonden entiteiten : 

• Lokale Politie Lier : € 6.398.062 (€854.527 minder dan gebudgetteerd).
• Hulpverleningszone Rivierenland : € 1.819.929
• Lago Lier : € 1.386.467
• vzw Prolier : € 155.000
• Sociaal Restaurant : € 150.000
• vzw Bressinck : € 137.182

In het kader van de Corona-pandemie werden er via de aanpassing MJP ook nog een aantal belangrijke toelagen voorzien. In totaal werden er voor € 595.551 aan toelagen uitbetaald ikv Corona (€ 220.470 koop lokaal bonnen en € 375.081 aan verenigingen).

1.1.4. De schuld/rentelast

De betaalde rentelast bedraagt € 2.261.560 en sluit daarmee nauw aan bij het voorziene budget (99,55%).

1.1.5. Overige - Individuele hulpverlening door het OCMW

De uitbetaalde individuele hulpverlening door het OCMW bedroeg in 2020 € 6.045.979, hetgeen een stijging vertegenwoordigt tov 2019 met ca 9%. Deze stijging wordt vooral verklaard door de relatieve toename van het aandeel deels betoelaagde leeflonen. Hierdoor stijgt de kost voor het lokaal bestuur. In het licht hiervan werd bij de aanpassing van het MJP het budget nog sterk bijgestuurd. We noteren nu een overbudgettering van ca 11%.

1.2.1. De fiscale ontvangsten

De fiscale ontvangsten vormen de belangrijkste exploitatie-opbrengst (37,5% van totale exploitatie-ontvangsten). De verwachte opbrengsten werden gerealiseerd met een licht overschot van €184.544 (100,6%). De belangrijkste fiscale ontvangsten zijn de aanvullende personenbelasting (€ 13.712.736) en opcentiemen op onroerende voorheffing (€13.316.200). Samen maken zij 87% uit van de totale belastingontvangsten. 

Bij de opcentiemen op de onroerende voorheffing noteren we een sterke stijging tov voorgaande jaren (+6,2% t.o.v. 2019). Deze stijging wordt verklaard door twee belangrijke factoren : 

• Aanpassing van de kadastrale inkomens aan de gewijzigde comfortelementen
• Nieuwe stadsontwikkelingsprojecten die resulteren in nieuwe belastbare kadastrale inkomens (we zien vanaf 2020 een sterke stijging).

De GAS-inkomsten werden voor het boekjaar 2020 vastgesteld op € 799.759 (t.o.v. een budget van € 800.000).

Bij de documentatie van de jaarrekening wordt een overzicht toegevoegd van de opbrengsten per belastingsoort. 

1.2.2. Werkingsontvangsten

De ontvangsten uit de werking bedroegen € 18.591.431 of 22% van de totale exploitatie-opbrengsten. Er werd € 382.579 meer ontvangen dan gebudgetteerd (102,1%).

De belangrijkste werkingsontvangsten zijn de inkomsten van het woonzorgcentrum Paradijs, bestaande uit de tussenkomst via de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB) voor een bedrag van € 5.044.964 en de ligdag prijs voor een bedrag van € 4.044.738.  De inkomsten mbt het WZC Paradijs maken zo ca 49% uit van de totale werkingsontvangsten van de groep. In 2020 was er omwille van Covid een hogere leegstand. Het tekort aan inkomsten werd gecompenseerd door de Vlaamse overheid. 

Een andere belangrijke werkingsontvangst betreft de gemeentelijke saneringsbijdrage voor een bedrag van € 2.780.516 (ca € 198.000 minder dan gebudgetteerd). Het is belangrijk om naar de toekomst toe de evolutie van de inkomsten verder op te volgen.

Een derde belangrijke bron van inkomsten zijn deze verbonden aan het afvalbeleid (DIFTAR). In 2020 werd er voor € 2.225.821 aan inkomsten geboekt (ca 9% meer dan gebudgetteerd). Tegen deze hogere ontvangst staat ook wel een hogere kost voor afvalverwerking.

Tot slot vormen ook nog de huuropbrengsten (hoofdzakelijk OCMW-patrimonium) een belangrijke bron van inkomsten. Er werden huuropbrengsten gerealiseerd voor een bedrag van € 1.767.344, zijnde ca 3,5% minder dan gebudgetteerd. In het kader van de corona-pandemie werden er minder ontvangsten gerealiseerd dan voorzien.

1.2.3 Werkingssubsidies

Het gemeentefonds is een belangrijke financieringsbron voor de lokale overheden. Voor stad en OCMW Lier bedraagt de basisdotatie voor het boekjaar 2020 € 12.141.504, zijnde € 38.087 meer dan gebudgetteerd. Daarnaast voorziet de Vlaamse regering in een aantal aanvullende dotaties : 

• Vervanging van vroegere sectorale subsidies : € 925.017
• Compensatie afschaffing vroegere Elia-taks : € 451.920

Daarnaast voorziet de Vlaamse regering nog in een aantal bijkomende algemene werkingssubsidies dewelke substantieel zijn : 

• Vlaamse subsidie voor de tussenkomst in de responsabiliseringsbijdrage : € 1.078.686
• Regularisatiepremie ex-gesco's : € 790.029
• Vlaamse subsidie in het kader van de valorisatie open ruimte : € 110.899
• Subsidie Vlaams Noodfonds als compensatie van de coronaschade voor jeugd, sport en cultuur : € 575.391

Een andere belangrijke werkingssubsidie betreft de loonkost van het onderwijzend personeel. Stad Lier is inrichtende macht en moet derhalve deze loonkost budgettair tot uiting brengen in de gemeentelijke boekhouding. Voor 2020 werd een subsidie geboekt voor een bedrag van € 5.273.500.

Ook in het domein Welzijn/Sociale dienstverlening worden belangrijke subsidiestromen ontvangen voor een totaalbedrag van ca € 5.600.000. Aanvullend werden inhet domein Welzijn door de Vlaamse en Federale overheden nog specifieke Corona-subsidies verleend voor een totaal bedrag van € 599.261.

Ook in het kader van personeelsbeleid worden aanzienlijke personeelssubsidie ontvangen. In 2020 werden in totaal ontvangsten geboekt voor een bedrag van € 1.841.744.

1.2.4 Financiële ontvangsten

De stad Lier ontvangt jaarlijks dividenden uit financiële participaties dewelke via financieringsinterkommunale IKA worden aangehouden. Aanvullend worden ook dividenden van Fluvius ontvangen voor de gas- en elektriciteitsvoorziening. Totaal aan geboekte dividenden in 2020 bedroeg € 1.615.472 en sluit hiermee grotendeels aan bij het voorziene budget.

1.2.5. Overige ontvangsten

Bij de overige ontvangsten wordt ook de recuperatie van de specifieke kosten sociale dienst ondergebracht. In 2020 werden er voor een bedrag van € 756.766 aan gemaakte kosten gerecupereerd.

Aanvullende overige ontvangsten betreffen diverse kleinere ontvangsten posten.

In 2020 werden voor € 10.968.867 aan investeringen gerealiseerd, hetgeen een realisatiegraad van ca 70% vertegenwoordigt indien we de rekening vergelijken met de aangepaste budgettering bij de aanpassing van het Meerjarenplan. Langs de kant van de investeringsrealisatie heeft de corona-pandemie relatief weinig impact gehad. De niet-gerealiseerde investeringen worden bijna allemaal overgedragen naar 2021. Bij de toelichting van de jaarrekening wordt een overzicht meegegeven van de overgedragen investeringskredieten. 

Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste investeringsrealisaties in 2020 (bedragen > 50.000 EUR). De vermelde bedragen betreffen enkel de corresponderende uitgaven in 2020 en geven geen indicatie van de totale projectkost.

De gerealiseerde investeringsontvangsten in 2020 bedragen € 10.353.399 en vertegenwoordigen hiermee ca 81,5% van het voorziene budget. De investeringsontvangsten kunnen uitgesplitst worden in twee grote deelcategorieën : desinvesteringen of verkopen van patrimonium enerzijds, en investeringssubsidies anderzijds.

Wat de verkopen patrimonium betreft, werden er in 2020 enkele belangrijke verkopen gerealiseerd : 

• Entiteit OCMW : totaal bedrag van € 2.682.522 ('t Kafaat, Gasthuishoeve in Kessel, Gasthoeve in Koningshooikt, Grondaandelen Handbogenhof).
• Entiteit Stad : totaal bedrag van € 254.853 (Conciërgewoning Marnixdreef, Verkoop grond Lispersteenweg)

Hieronder geven we het overzicht van alle investeringsontvangsten in 2020 per actie.

Het financieringsbudget vertoont een positief saldo van € 2.780.201, hetgeen in lijn ligt met het vooropgestelde budget. Als we echter naar de detail van uitgaven en ontvangsten bekijken stellen we wel een aantal afwijkingen vast.

3.1. Financieringsuitgaven

De financieringsuitgaven bestaan hoofdzakelijk uit de periodieke aflossingen van de lopende financieringen. De afwijking tussen rekening en budget wordt verklaard door het feit dat in het budget ook aflossingen worden meegeteld voor de lopende obligatielening van 10.000.000 EUR. Dit wordt gedaan om bij de opmaak van het MJP de lasten van de obligatielening ook in rekening te nemen bij de berekening van de autofinancieringsmarge.

3.2. Financieringsontvangsten

Bij de investeringsontvangsten wordt de nieuw opgenomen lening van € 5.000.000 geboekt. In maart 2020 werd de uitstaande kortlopende schuld geherfinancierd via een klassieke lening op 20 jaar aan een vaste rentevoet van 0,68%.

Een andere belangrijke ontvangst kadert in het overname dossier van het openbaar verlichtingsnet. Bij de aanpassing van het MJP werden de door Fluvius voorziene bedragen in het budget opgenomen incl 21% BTW. Achteraf heeft Fluvius nog een regeling getroffen waardoor alle transacties zonder BTW werden verwerkt, waardoor een verschil tussen rekening en budget ontstaat van ca € 490.000 EUR.

Bij opmaak van budget en MJP wordt een inschatting gemaakt van de verwachte ontvangsten en uitgaven op actieniveau. In geval er bij realisatie belangrijke afwijkingen zijn tussen deze ramingen en het uiteindelijke resultaat is het nuttig om deze te verklaren. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen opgelijst en verklaard voor wat betreft de exploitatie-uitgaven.

Bij opmaak van budget en MJP wordt een inschatting gemaakt van de verwachte ontvangsten en uitgaven op actieniveau. In geval er bij realisatie belangrijke afwijkingen zijn tussen deze ramingen en het uiteindelijke resultaat is het nuttig om deze te verklaren. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen opgelijst en verklaard voor wat betreft de exploitatie-ontvangsten.